Program Profilaktyczny
Szkoły Podstawowej Niepublicznej nr
39 w Pruszkowie
Spis treści:
I. Wstęp
II. Podstawa prawna
III. Założenia programu
IV. Cele szkolnego programu
V. Metody realizacji celów
VI. Zadania programu
VII. Ewaluacja programu
VIII. Plany działań profilaktycznych
1. Plan działań profilaktycznych skierowanych do uczniów nauczania zintegrowanego.
2. Plan działań profilaktycznych skierowanych do uczniów klas IV – VI.
IX. Propozycje specjalistycznych programów profilaktycznych do realizacji na terenie szkoły.
X. Proponowana wybrana literatura i wideofilmy do wykorzystania podczas realizacji zadań profilaktycznych.
I.
Wstęp.
Profilaktyka jest zespołem świadomych i intencjonalnych działań opartych na wiedzy o tym, jak wspierać zdrowie i jak zapobiegać zaburzeniom.
Zapobieganie niekorzystnym zjawiskom w życiu człowieka powodującym zaburzenia w jego funkcjonowaniu somatycznym, psychicznym i społecznym obejmuje działania zmierzające do:
- wyprzedzania i zmniejszania prawdopodobieństwa wystąpienia dysfunkcji (profilaktyka pierwszorzędowa)
- wykrycia wczesnych sygnałów negatywnych zjawisk i powstrzymania rozwoju dysfunkcji (profilaktyka drugorzędowa)
- zapobieganie skutkom i minimalizowaniu wtórnych uszkodzeń związanych z dysfunkcją oraz przeciwdziałania nawrotom zaburzeń (profilaktyka trzeciorzędowa – rehabilitacja).
Szkoła jest terenem oddziaływań z zakresu profilaktyki pierwotnej i wtórnej.
Szkolny program profilaktyki jest zgodny z:
- Programem wychowawczym szkoły
- Statutem szkoły.
II.
Podstawa prawna:
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dn. 31.01.2002 (Dz. U. z 2002 Nr 10, poz.96)
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dn. 26.02.2002 (Dz. U. z 2002 Nr 51, poz.458)
III.
Założenia programu.
1. Profilaktyka rozumiana jako system działań wzmacniających lub podtrzymujących różne pozytywne postawy uczniów w toku wychowania, realizowana jest w ciągu sześcioletniej edukacji szkolnej w ramach:
· godzin wychowawczych
· zajęć przedmiotowych
· odrębnych zajęć profilaktyczno- edukacyjnych prowadzonych zarówno na terenie szkoły jak i w terenie.
2. Profilaktyka w naszej szkole koncentruje się na wzmacnianiu czynników chroniących.
· ochronie zdrowia psychicznego i fizycznego uczniów
· rozwijanie zainteresowań uczniów oraz przeciwdziałanie niepowodzeniom szkolnym
· wspomaganiu rozwoju moralnego uczniów (poszanowanie norm, wartości, autorytetów)
· stwarzanie uczniom możliwości uczestnictwa w zajęciach pozalekcyjnych (koła przedmiotowe, artystyczne, uprawianie turystyki, praca w wolontariacie)
· wspomaganie rodziców w prawidłowym pełnieniu przez nich funkcji wychowawczych.
3. Działania profilaktyczne obejmują całą społeczność szkolną:
· uczniów
· rodziców
· nauczycieli
4. Działalność profilaktyczną nasza szkoła realizuje przy współpracy z instytucjami:
· Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna
· Młodzieżowe Domu Kultury
· Miejski Ośrodek Pomocy społecznej
· Sąd rejonowy dla nieletnich- kuratorzy zawodowi i społeczni
· Policja, Straż Miejska
· Agencje Teatralne
5. Zagadnienia programowe mogą ulegać modyfikacji lub poszerzeniu o zadania wynikające z bieżących potrzeb szkoły.
IV. Cele Szkolnego Programu Profilaktyki.
- kształtowanie właściwego zachowania uczniów i prawidłowych relacji interpersonalnych
- eliminowanie zachowań agresywnych
- przygotowanie uczniów do rozwiązywania sytuacji problemowych
- zainteresowanie uczniów różnymi formami aktywności
- kształtowanie obrazu siebie
- przyswojenie odpowiednich i poprawnych informacji dotyczących środków uzależniających
- zwiększenie motywacji do nauki
- rozwijanie wrażliwości społecznej- uczenie „pomagania” innym
- uświadomienie wartości zdrowego stylu życia, jak dbać o bezpieczeństwo swoje i innych
- propagowanie praw dziecka
- pomoc dzieciom w przezwyciężaniu niepowodzeń szkolnych.
V. Metody realizacji celów.
Podczas realizacji programu można wprowadzać różnorodne techniki i metody, dostosowując je do tematyki, konkretnych celów, poziomu aktywności, możliwości percepcyjnych dzieci.
Dzieci w młodszym wieku szkolnym nie zawsze potrafią werbalizować i komunikować swoje emocje dlatego nauczyciel może stosować takie techniki (lub łączenie ich) jak: malowanie, rysowanie, lepienie z modeliny lub plasteliny, śpiewanie piosenek, gry i zabawy ruchowe, scenki teatralne, W pracy z dziećmi starszymi można wykorzystać takie techniki jak: psychodramy, „burza mózgów”, krąg uczuć, praca w małych lub dużych zespołach, dyskusje, testy wizualizacji, zdań niedokończonych itp.
VI.
Zadania Programu Profilaktyki.
1. Pomoc w kształtowaniu i rozwijaniu umiejętności społecznych i psychologicznych
2. Rozwijanie możliwości podejmowania działań alternatywnych poprzez zaangażowanie uczniów w działalność pozytywną.
3. Promocja zdrowia psychicznego i fizycznego.
4. Reagowanie w sytuacjach rozpoznawania pierwszych prób podejmowania zachowań ryzykownych( wagary, palenie papierosów, stosowanie przemocy, agresja, kradzieże)
5. Pomoc w organizowaniu pierwszego kontaktu ze specjalistą.
6. Współpraca z rodzicami i opiekunami uczniów
7. Tworzenie zaplecza programu poprzez gromadzenie literatury, materiałów audiowizualnych, scenariuszy zajęć, programów profilaktycznych.
8. Wymiana doświadczeń między nauczycielami.
VII. Ewaluacja programu.
1. Cele ewaluacji:
2. Kryteria:
3. Metody ewaluacji:
· bezpośrednie: obserwacja, analiza odpowiednich dokumentów szkolnych, analiza osiągnięć uczniów, wywiady, metoda dialogowa itp.
· pośrednie: badania kwestionariuszowe: ankiety, kwestionariusze badania postaw, techniki socjometryczne, sondaże itp.
VIII. Plany działań
profilaktycznych:
1. Plan działań
profilaktycznych skierowanych do uczniów nauczania zintegrowanego.
Klasa I.
Blok tematyczny |
Tematyka |
Cele operacyjne |
Termin realizacji |
Realizator |
Uczestnictwo w grupie |
Jestem uczniem. Jak jest w szkole? Jesteśmy klasą Moja rodzina i mój dom. Poznajemy normy współżycia w grupie |
Uczeń: -wie czym jest klasa, jakie są obowiązki ucznia. -Uświadamia sobie, że szkoła i klasa jest miejscem spotkań z innymi ludźmi Uczeń: - wie, że wszyscy członkowie rodziny wykonują jakieś czynności, dziecko ma też w nich swój udział. -uświadamia sobie, że aby żyć w grupie i z innymi ludźmi potrzebne są wspólne ustalenia i reguły. |
IX X - XI |
Nauczyciel nauczania zintegrowanego Nauczyciel nauczania zintegrowanego |
Bezpieczeństwo Bezpieczeństwo |
Bezpieczna droga do szkoły. Nasza szkoła i klasa bezpiecznym miejscem pracy i zabaw. |
Uczeń: -zna podstawowe znaki i sygnały wykorzystywane w ruchu drogowym, potrafi na nie reagować. Uczeń: -zna zasady bezpiecznego przechodzenia przez jezdnię. -wie jak prawidłowo zorganizować miejsce pracy -potrafi bezpiecznie posługiwać się przyborami szkolnymi (nożyczkami, pędzlem, ołówkiem itp.) -zna zasady poruszania się po szkole -zna zasady dotyczące bezpieczeństwa zabaw. |
IX IX/ X |
Nauczyciel i policjant lub Strażnik Miejski Nauczyciel |
Postrzeganie siebie i rozumienie uczuć swoich i innych osób |
Nasze uczucia. Rozumiemy i akceptujemy uczucia innych osób. Podobieństwa i różnice między ludźmi. Jak radzić sobie ze złością? |
Uczeń: -potrafi rozpoznać i nazwać swoje odczucia. -umie rozpoznawać i akceptować uczucia innych -umie dostrzegać różnice w wyglądzie swoim i innych osób, dostrzec własną niepowtarzalność. -umie wykorzystać pozytywne sposoby radzenia sobie ze złością -jest wrażliwy na krzywdę drugiego człowieka. |
Według planów pracy nauczyciela naucz. zintegrowanego. |
Nauczyciel |
Promocja zdrowia Promocja zdrowia |
Poznajemy substancje trujące Odżywiamy się zdrowo. Higiena na co dzień. W co się ubrać? Ruch to zdrowie |
Uczeń: -umie rozpoznać substancje trujące i wie jak postępować -wie jak chronić się przed biernym paleniem, wie, że dym z papierosa jest szkodliwy. Uczeń: -rozpoznaje warzywa i owoce, wie jakie produkty zaliczamy do zdrowej żywności -zna podstawowe witaminy i potrafi wskazać jaką funkcję pełnią w życiu człowieka. Uczeń: -rozumie potrzebę przestrzegania zasad higieny Uczeń: -wie w jaki sposób dbać o higienę osobistą. -rozumie związek między temperaturą powietrza i swoim strojem -zna skutki niewłaściwego ubierania i sposoby zapobiegania im. -rozumie, że aktywność fizyczna jest jednym z warunków ich życia i zdrowia. -zna metody uzyskiwania dobrej sprawności fizycznej. |
Według planów pracy naucz. nauczania zintegrowanego. j. w. przed zmianami pór roku i przed wycieczkami Według planów pracy naucz. |
Nauczyciel i pielęgniarka szkolna Nauczyciel Nauczyciel |
Klasa II
Blok tematyczny |
Tematyka zajęć |
Cele operacyjne |
Termin realizacji |
Realizator |
Promocja zdrowia |
Co myślę o dymku papierosowym? Jestem zdrowy czy chory jak to rozpoznać? Szczepienia jako ochrona zdrowia Uważam na to co wkładam do ust, prawidłowe odżywianie się |
Uczeń: -zna sposoby jak się ochronić przed biernym paleniem, -wie jakie szkodliwe działanie ma palenie tytoniu -dostrzega różnicę między dobrym a złym samopoczuciem -uczy się obserwacji własnego organizmu -wie do czego służy termometr, jaka temperatura wskazuje na gorączkę -zna zasady korzystania z lekarstw -uświadamia sobie, że sam może zadbać o swoje zdrowie. -uczeń wie dlaczego należy poddać się szczepieniom -uczeń zna konsekwencje złego stylu odżywiania się -rozumie związek między jakością pożywienia a zdrowiem i samopoczuciem -wie jak powinien wyglądać jadłospis ucznia |
Według planu pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego Według planów pracy wychowawczej Zgodnie z kalendarzem szczepień dziecka Według planów pracy |
Nauczyciel Pielęgniarka szkolna Nauczyciel |
Bezpieczeństwo na co dzień |
Zasady bezpiecznego zachowania w szkole i poza nią Kontakty z nieznajomymi Jak bezpiecznie posługiwać się różnymi przyrządami Planujemy swój dzień pamiętając o zdrowiu Jak prawidłowo dobierać odzież i obuwie |
-potrafi przewidzieć niebezpieczeństwa, które mogą zaistnieć podczas zabaw -potrafi ustalić cechy bezpiecznej zabawy -zna reguły bezpiecznego zachowania w szkole -zna zasady kontaktowania się z osobami nieznajomymi -wie jak zachować się w sytuacjach zagrożenia ze strony nieznajomego Uczeń: - zna i przestrzega zasad korzystania z urządzeń elektrycznych i innych urządzeń -umie prawidłowo zorganizować dzień, pamiętając o ruchu fizycznym, wycieczkach, spacerach -umie dokonać prawidłowego doboru odzieży |
IX X Według planu pracy nauczyciela j.w W związku z porami roku, oraz wycieczkami |
Nauczyciel i policjant lub strażnik Miejski Nauczyciel Nauczyciel Nauczyciel Nauczyciel |
Psychospołeczne aspekty zdrowia (Przeciwdziałanie przemocy i agresji) |
Mój dobry i zły dzień Przeżywamy różne uczucia jak sobie z nimi radzić Jak zachować się w sytuacjach w których czuje się zagrożony(a) |
-dostrzega, że jest wiele sytuacji które sprawiają radość, przyjemność -uświadamia sobie jakie sytuacje wpływają na złe samopoczucie -zna sposoby radzenia sobie ze złym samopoczuciem -wie, że czasami czynniki zewnętrzne decydują o złym samopoczuciu -potrafi nazwać swoje uczucia -uświadamia sobie wielość przeżywanych uczuć i rozpoznaje uczucia innych zwracając uwagę na wyraz twarzy -umie rozróżnić sytuacje w których czuje się zagrożony -wie, jak ma postępować i do kogo zwrócić się o pomoc gdy czuje się zagrożony |
Według planu wychowawczego nauczyciela Według planu pracy nauczyciela Według planu pracy nauczyciela |
Nauczyciel Nauczyciel Nauczyciel |
Klasa III
Blok tematyczny |
Tematyka zajęć |
Cele operacyjne |
Termin realizacji |
Realizator |
Promocje zdrowia |
Odżywianie się zdrowo Odporność organizmu, czy przestrzegając zasad higieny można zapobiec chorobie? Co to jest nałóg? Co można stracić gdy będzie się paliło papierosy? |
Uczeń -wie jak należy dbać o swoje zdrowie -Umie ułożyć codzienny jadłospis -potrafi rozpoznać różne produkty spożywcze -wie w jaki sposób dbać o higienę osobistą żeby, zapobiegać chorobą -potrafi wyjaśnić co to jest nałóg -rozpoznać i nazwać wyroby tytoniowe i alkoholowe -posiada podstawowe informacje o szkodliwości palenia papierosów |
Według planu pracy nauczyciela |
Nauczyciel |
Bezpieczeństwo na co dzień |
Planujemy swój dzień Bezpieczne korzystanie ze wszystkich urządzeń Kontakty z nieznajomymi Bezpieczna droga do szkoły |
-potrafi właściwie zaplanować swój dzień, pamiętając o spacerze -zna czynniki, które decydują o rozkładzie zajęć -zna i przestrzega zasady bezpiecznego korzystania z urządzeń elektrycznych -wie jak zachować się w kontaktach z nieznajomymi -zna zasady ruchu drogowego -potrafi wymienić znaki drogowe |
Według planu pracy nauczyciela |
nauczyciel |
Psychospołeczne aspekty zdrowia |
Są rzeczy, które robię bardzo dobrze. „Tak, potrafię i ja” Pomagamy innym Czy umiem podejmować decyzje? Istnieje wiele sposobów rozwiązania problemów Szanuję każdego człowieka Jak prawidłowo komunikować się z ludźmi Chcę opiekować się zwierzątkiem. Jak to zrobić bezpiecznie dla mnie i z korzyścią dla zwierzątka? Kim jest dziewczynka, a kim jest chłopczyk? |
Uczeń: -umie rozpoznać swoje „mocne” i „słabe” strony -rozumie, że ma możliwość wpływania na samopoczucie i pracy nad sobą -Umie docenić pomoc innych osób -jest wrażliwy na „krzywdy” innych -ma świadomość, że może wpływać na swoje decyzje i akceptować decyzje innych -uczeń wie jak może rozwiązać problemy z którymi się spotyka -odnosi się z szacunkiem do każdego człowieka -umie życzliwie traktować innych ludzi -uczeń potrafi werbalizować swoje potrzeby i odczucia |
Według planów pracy wychowawcy klas Nauczyciel |
Nauczyciele nauczania zintegrowanego |
2. Plan działań profilaktycznych skierowanych do
wszystkich uczniów klas IV – VI.
( Uwagi dotyczące realizacji działań: Sposób realizacji zgodnie z rozdz. III pt. 1; metody rozdz. V; termin realizacji zgodnie z panami wychowawczymi na bieżący rok szkolny).
Cel operacyjny |
Zadania do realizacji |
Osoba odpowiedzialna |
Ewaluacja |
Uczeń zna własne prawa, potrafi je bronić |
Poszerzenie wiedzy uczniów na temat własnych praw i obowiązków. |
Wychowawcy klasy |
Rozmowa z uczniami |
Uczeń potrafi skutecznie odmawiać (jest asertywny) |
Promowanie postaw asertywnych w stosunkach interpersonalnych. Wyrabianie nawyku poszukiwania kompromisu w sytuacjach konfliktu. |
Wychowawca klasy, pedagog szkolny, nauczyciele |
Ankieta, rozmowy z uczniami. |
Uczeń potrafi współdziałać w zespole. |
Organizowanie imprez szkolnych, zajęć sportowych, wycieczek międzyklasowych. Organizowanie, popularyzowanie i wspieranie pomocy koleżeńskiej. |
Wychowawca klasy, nauczyciele wf, organizatorzy wycieczek, Samorząd uczniowski. Wychowawcy klas |
Prezentacje, rozmowy z uczniami. Sprawdzanie wyników uczniów. |
Uczeń potrafi realizować własne pomysły i być samodzielnym. |
Przygotowanie uroczystości klasowych i szkolnych. Organizowanie konkursów. Pełnienie funkcji w samorządzie klasowym lub szkolnym. |
Wychowawcy klas, organizatorzy konkursów, opiekun Samorządu Szkolnego. |
Prezentacja dzieła końcowego. Wyłonienie laureatów. Rozmowy z uczniami. |
Uczeń potrafi efektywnie komunikować się, podejmować decyzje, radzić sobie ze stresem. |
Doskonalenie umiejętności rozwiązywania konfliktów, komunikacji (sztuka negocjacji, i prowadzenia rozmów). Stosowanie ćwiczeń ułatwiających radzenie sobie ze stresem. Mikroklimat korzystny dla psychiki człowieka. Zagrożenia zdrowia psychicznego. |
Wychowawcy klas, nauczyciele języka polskiego, pedagog szkolny. |
Rozmowy z uczniami, nauczycielami, rodzicami |
Uczeń jest koleżeński, uczciwy, wrażliwy na krzywdę innych osób |
Przedstawianie pozytywnych i negatywnych postaci. Stosowanie wartości moralnych zgodnie z obowiązującymi prawami i tradycją. |
Wychowawcy klas; nauczyciele: j. polskiego, historii, religii; pedagog szkolny |
Rozmowy z uczniami. |
Uczeń prowadzi zdrowy i higieniczny styl życia. |
Poszerzanie wiedzy na tematy związane z higieną osobistą i nauki. Promowanie aktywnych form wypoczynku. Uczeń zna konsekwencje nadmiaru i niedoboru pokarmu. Uczeń zna prawidłową postawę ciała. Uczeń wie, jak przestrzegać zasad higieny w okresie dojrzewania. Jak dbać o prawidłową funkcję skóry? Codzienna pielęgnacja ciała. |
Wychowawcy klas, nauczyciele techniki, przyrody, pielęgniarka szkolna. Nauczyciel wychowania fizycznego. Nauczyciel przyrody. |
Rozmowy z uczniami, obserwacja. Sondaż dotyczący form wypoczynku. |
Uczeń nie kieruje się stereotypami. |
Przedstawienie negatywnych stron posługiwania się stereotypami. |
Wychowawcy klas, nauczyciele, pedagog szkolny. |
Rozmowy z uczniami. |
Uczeń potrafi właściwie wykorzystać wzorce przekazywane w mediach. |
Uświadomienie metod oddziaływania mediów na odbiorców (reklama). Doskonalenie umiejętności właściwego wyboru pozycji telewizyjnych. |
Wychowawca, pedagog szkolny. |
Rozmowy z uczniami |
Uczeń zna zasady bezpieczeństwa na drodze, w domu i w szkole. |
Poszerzenie wiedzy uczniów na temat zasad bezpieczeństwa, uświadomienie skutków ich lekceważenia. Uczenie odpowiedzialności za zdrowie swoje i innych. |
Wychowawca, nauczyciele, pedagog szkolny. |
Rozmowy z uczniami. |
Uczeń posiada umiejętności interpersonalne: chronienie siebie w sytuacji nacisku grupowego, empatii, budowania prawidłowych relacji z ludźmi. |
Uczenie najważniejszych umiejętności psychologicznych i społecznych; radzenia sobie ze stresem, odpieranie presji grupowej, nawiązywanie dobrych kontaktów z ludźmi. Czy ja jestem przyjacielem kogoś? Przemoc wobec dziecka. |
Wychowawca klas, pedagog szkolny. Pedagog szkolny, psycholog szkolny. |
Obserwacja. Rozmowy. Analiza odpowiednich dokumentów szkolnych. |
Uczeń zdobywa wiedzę dotyczącą AIDS |
AIDS – choroba, której nie należy się bać, tylko nauczyć jej zapobiegać. |
Pedagog szkolny, nauczyciel przyrody. |
|
IX. Proponowana wybrana literatura fachowa i
wideofilmy do wykorzystania podczas realizacji zadań profilaktycznych.
Irena Dzierzgowska –„Rodzice w szkole”
Jacek Szuty -„Gdy nauczyciel jest wychowawcą”
Hanna Jakubowska –„Promocja zdrowia i profilaktyka uzależnień”
Irena Dzierzgowska –„Mierzenie jakości pracy szkoły podstawowej”
Krzysztof Wojcieszek -„Wygrać życie”
Grzegorz i Barbara Paziowie –„Szkoła, która ochrania”
Pakiet edukacyjny –„Moje zdrowie”
Wideokasety edukacyjne:
Opracował zespół wychowawców
Przyjęto Uchwałą Rady Pedagogicznej